Rozmowy z dziećmi a koronawirus

Ze względu na rozprzestrzeniające się fałszywe informacje na temat COVID-19 oraz związany z nimi poziom lęku, przedstawiam Państwu opracowanie Amerykańskiej Akademii Psychiatrii Dzieci i Młodzieży dotyczącej rozmowy z dziećmi i adolescentami o aktualnych wydarzeniach:
1. Ważne jest, by stworzyć dziecku wspierające środowisko, aby czuło się bezpiecznie zadając pytania. Niewskazane jest jednak poruszanie tego tematu, jeśli dziecko nie wykazuje gotowości.
2. Odpowiadaj szczerze na zadawane Ci przez dziecko pytania.
3. Używaj łatwych i przystępnych dla dziecka słów. Dostosuj formę komunikacji do wieku, umiejętności i poziomu rozwoju dziecka.
4. Korzystaj z wiarygodnych źródeł informacji (np. raporty WHO czy gov).
https://www.gov.pl/web/zdrowie/co-musisz-wiedziec-o-koronawirusie
https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
5. Bądź przygotowany na to, by musieć wielokrotnie powtarzać informację lub wyjaśnienia. Wielokrotne pytanie o tą samą rzecz, może być formą poszukiwania przez dziecko wsparcia.
6. Razem z dzieckiem rozpoznajcie i nazwijcie uczucia, które mu towarzyszą. Pozwól dziecku odczuć, że jego pytania i zmartwienia są ważne i właściwe.
7. Pamiętaj, że dzieci podchodzą do każdej sytuacji bardzo osobiście. Mogą wykazywać oznaki zamartwiania się o krewnych, bliskich, przyjaciół i znajomych. Mogą bać się o własne bezpieczeństwo i bezpieczeństwo członków rodziny. Pytać o rodzinę lub znajomych mieszkających za granicą.
8. Wspieraj dziecko, ale nie dawaj obietnic bez pokrycia. Możesz zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa w domu, ale nie możesz zagwarantować, że nikt w obrębie regionu nie zachoruje.
9. Uświadom dziecko, że osoby dotknięte koronawirusem otrzymują pomoc. To dobra okazja, by pokazać dzieciom, że gdy dzieje się coś przerażającego lub złego, zawsze można zwrócić się o pomoc i są ku temu odpowiednie służby.
10. Dzieci uczą się od najbliższych dorosłych: rodziców i nauczycieli. Będą obserwować Twoje zachowanie i reakcje na wiadomości dotyczące wirusa. Uczą się również poprzez słuchanie rozmów dorosłych, pamiętaj o tym.
11. Niewskazane jest nadmierne oglądanie przez dziecko telewizji i słuchanie wiadomości. Tego typu działania mogą wywoływać nadmierny lęk i napięcie.
12. Dzieci, które doświadczyły poważnej choroby lub straty mogą być wyjątkowo wrażliwe i wykazywać nadmierne reakcje na obrazy i raporty prezentowane w mediach dotyczące choroby i śmierci. Te dzieci wymagają dodatkowej uwagi i wsparcia z Waszej strony.
13. Szczególnej troski i monitorowania wymagają następujące objawy ze strony dziecka: zaburzenia snu, nadmierne zamartwianie się, lęki na temat śmierci i choroby. Bardzo nasilone mogą wymagać konsultacji psychologicznej.
14. Mimo, że osoby dorosłe mogą być stale zainteresowane codziennymi wydarzeniami, pamiętajmy, że większość dzieci chce być po prostu dziećmi. Mogą nie wykazywać zainteresowania sytuacją lub nie chcieć myśleć o tym co dzieje się w kraju lub za granicą. Będą woleli grać w gry, bawić się, czy czytać książki i warto im na to pozwolić z zachowaniem aktualnych wskazań prozdrowotnych i profilaktycznych.

Sytuacja zagrożenia zdrowia nie jest dla nikogo łatwa do zrozumienia i zaakceptowania. Nic więc dziwnego, że wiele dzieci może czuć się zagubionych, bądź wystraszonych. Jako dbający dorośli, możemy pomóc poprzez słuchanie oraz odpowiadanie w sposób wspierający, szczery i zrozumiały. Na szczęście często dzieci wykazują dużą odporność psychiczną na stratę czy chorobę, Ważne jest jednak, by tworzyć bezpieczne i otwarte środowisko, w którym dzieci będą czuły się swobodnie zadając pytania. Możemy skutecznie pomóc dzieciom w radzeniu sobie w stresujących wydarzeniach i zminimalizować odczuwane napięcie.

Na podstawie:
Fassler, D. (2020). Talking with children about coronavirus (COVID19). American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. [dostępny www.aacap.org 13.03.2020].

DZIECKO- KIM JESTEŚ?

Kiedy dowiadujemy się, że zostaliśmy rodzicami, to w większości z nas zaczyna się gonitwa myśli, którym towarzyszą przeróżne emocje. Pojawia się wówczas strach, niepewność, radość, euforia, złość, niepokój, smutek, zadowolenie, uszczęśliwienie czy wzruszenie. To cała mieszanina uczuć, która zależy od naszej aktualnej sytuacji życiowej. Bez względu jednak na to, których odczuć jest w nas więcej, każdy z nas przez okres dziewięciu miesięcy oczekiwań, tworzy w swojej głowie obraz rozwijającej się i kształtującej w łonie matki istoty. Dziecko, gdy przychodzi na świat, jest już zdefiniowane w naszym umyśle. To, jak je sobie wyobraziliśmy i jakie własne marzenia przez nie chcemy realizować, bardzo często sprawia, że nie dostrzegamy jego prawdziwej, autentycznej istoty. Tego, że jest oddzielnym bytem, który ma jedyny i niepowtarzalny potencjał. Nie jest ono, jak się przyjęło mówić, częścią rodzica. To odrębna i jedyna w swoim rodzaju jednostka. I, aby to zrozumieć należałoby się jej przyjrzeć, poeksplorować tak, jak badacz, który poznaje coś nowego i ciekawego. Potraktować jako kogoś, kogo chcemy autentycznie poznać. Przekonać się, czy nasze hipotezy, które stawiamy wobec dzieci są prawdziwe. Spróbować dostrzec i uszanować to, że „…Dusza dziecka jest równie złożona jak nasza, pełna podobnych sprzeczności, tragicznie zmagająca się w odwiecznym: pragnę, ale nie mogę, wiem, że należy, ale nie podołam. Wychowawca, który nie wtłacza, a wyzwala, nie ciągnie, a wznosi, nie ugniata, a kształtuje, nie dyktuje, a uczy, nie żąda, a zapytuje, przeżyje wraz z dzieckiem wiele natchnionych chwil, łzawym wzrokiem nieraz patrzeć będzie na walkę anioła z szatanem, gdzie biały anioł triumf odnosi”(J. Korczak 1992).

Zachęcam wszystkich rodziców, którzy są zaciekawieni światem swoich pociech, aby zechcieli postawić jak najwięcej hipotez oraz zainwestowali swój czas i energię w ich weryfikację. Bądźmy badaczami chętnymi poznawać swoje dzieci😊. Przy okazji zapewniam Państwa, że odkryjecie także wiele ciekawostek o sobie. Dla osób, które oprócz własnych pomysłów chętne są poszerzać wiedzę i umiejętności dotyczące relacji z dziećmi, polecam kilka pozycji. Życzę miłej lektury i owocnych odkryć 😊.

Anna Dąbrowska

(psycholog szkolny)

Literatura: J. Korczak „Jak kochać dziecko”; J. Juul „Twoje kompetentne dziecko”, „Nie z miłości”, „Agresja nowe tabu”; K. Zimsen „Jak kochać dzieci, aby nas kochały”; M. Meeker „10 zwyczajów szczęśliwych matek”, „Mocni ojcowie i mocne córki”.